Sezonowa Choroba afektywna

 Niewielu ludzi oczekuje szarych dni i długich, ponurych nocy zimowych . Faktycznie większość czuje się lepiej latem, kiedy dni są dłuższe, słoneczne i ciepłe.. 
Przebywamy więcej na świeżym powietrzu, uprawiamy sport i mniej jemy. Dla niektórych ludzi, przejście z lata w zimę jest czymś znacznie większym niż lekkie rozczarowanie.  Jest koszmarem.
Dla tych osób zmiana pory roku sygnalizuje znaczną zmianę w osobowości - ze szczęścia i relaksu, w depresję i napięcie. Wstawanie rano z łóżka, staje sie ogromnym wysiłkiem, jedzenie (szczególnie węglowodanów) staje się główną atrakcją, dokucza ciągle depresja, brak koncentracji uwagi, i niepohamowana drażliwość. Wtedy kiedy ludzie myślą, że życie nie ma już sensu, przychodzi wiosna, a wraz z nią powrót do dobrego samopoczucia.

Jeszcze dziesięć lat temu, ludzie cierpiący z powodu zmian osobowości związanych z porą roku, nie wiedzieli co się z nimi działo. Nauka jednak wykazała powiązanie pomiędzy krótkimi, ciemnymi dniami zimowymi i wybuchem depresji. Badania nad tym fenomenem oznaczono nazwą jednostki chorobowej: Sezonowa Choroba Afektywna. 
Eksperci nie są jeszcze dokłądnie pewni co powoduje SAD. Dlaczego niedobór światła, powoduje obniżenie nastroju, pozostaje ciągle bez odpowiedzi. Dopóki nie poznamy odpowiedzi , posługujemy się kilkoma teoriami. 
Jedna z tych teorii mówi, że u pacjentów z SAD występuje opóźnienie w ich zegarze biologicznym, które powoduje, że ich najniższa temperatura ciała pojawia się o 6 rano,  zamiast ( w normalnej czasie) o 3 rano. 
W rezultacie ludzie próbują wstawać, kiedy fizjologicznie jest środek nocy. Kiedy leczymy tych ludzi światłem, od godziny 6 rano do 8 , nie tylko poprawiamy ich nastrój, ale także widzimy, że ich najniższa temperatura przesuwa się na wcześniejsze godziny. Używanie światła w porannej porze powoduje przesunięcie fazy. 
Według innej teorii, wydzielanie się hormonu melatoniny jest odpowiedzialne za obniżenie nastroju i brak energii. WIemy, że sen zimowy i cykl rozmnażania zwierząt, jest regulowany wydzielaniem się melatoniny. Melatonina  może być wydzielana tylko w ciemności i jest bardzo wrażliwa na światło. 
Podczas długich dni w lecie wydzielanie melatoniny jest znacznie zredukowane, ponieważ noce są krótsze. Natomiast w czasie długich zimowych nocy wydzielanie się tego hormonów się zwiększa. 
WYtwarzanie melatoniny u ludzi jest także zależne od światłą, lecz do wstrzymania jej produkcji potrzeba dużo więcej światła niż u zwierząt. 
Podawanie Melatoniny zdrowym ludziom obniża ich temperaturę ciała  i powoduje senność. Pierwszą myślą, jaka się nasuwa o zimowej depresji jest to, że ludzie cierpiący na nią wydzielają mnóśtwo melatoniny  w ciągu  zimy i bardzo mało w ciągu lata. Zgodnie z tą teorią terapia światłęm powinna być skuteczna, ponieważ wyłącza na dobre produkcję melatoniny 
Ciągle jeszcze, żadna z teorii nie została całkowicie udowodniona, . SAD może dolegać w różnym stopniu . Jak wykazały badania , 75 % procent osób poszukiwało leczenia na depresję. Znajdują się i tacy pacjenci , którzy są leczeni szpitalnie każdej zimy. 
Inni natomiast mówią, że nie czują  aż tak dużej depresji, lecz tylko mają mniej energii  i nie są w stanie osiągnąć tego, co chcieliby.

Dla wielu ludzi cierpiących na SAD wystarcza dwa dni lub trzy dni słońca aby wywołąć odwrócenie objawów. 
Wskutek tego najlepszym uwolnieniem się od objawów byłoby podróżowaniem wzdłuż równika. Najwyraźniej żadna grupa społęczna nie jest odporna na tę chorobę. 
Spotykamy tę chorobę zarówno u kobiet jak i u mężczyzn w każdym wieku i z każdej rasy we wszystkich częściach kraju. 
Wydaje się  jednak , że stan ten pojawia się częściej u kobiet niż u mężczyzn, a szczególnie u kobiet w wieku rozrodczym. 
Jak sobie radzić z SAD , jeżeli nie możemy sobie pozwolić na kilkutygodniowe wakacje zimą w ciepłych krajach ? 
Według ekspertów, następujące metody mogą pomóc:

WCHŁANIAĆ PORANNE ŚWIATŁO

WYkorzystajmy naturalne światło, jak to tylko możliwe pomiędzy 6 a 8 rano.
Można wyjść i codziennie rano spacerować. Siedzenie przy dużym oknie moze być również pomocne. 
Osoby , które pracują w domu i nie mogą tego zmienić, wchłaniają bardzo mało lub wcale naturalnego światła, w porannych godzinach. 
Większość ludzi nie jest świadomo tego, że światło domowe, czy też bardzo jasne w biurze to tylko jedna dziesiąta natężenia światła  naturalnego, nawet tego w czasie pochmurnegodnia.

JEŚĆ PRODUKTY ZAWIERAJĄCE AMINOKWAS TRYPTOFANU 

Typowe dla SAD pragnienie węglowodanów jest spowodowane obniżeniem się poziomu neuroprzewodnika serotoniny, używanie większej ilości aminokwasów może zwiększyć produkcję serotoniny i tym samym spowodować lepsze samopoczucie.  Wg niektórych badań jednak nie ma ządnych dowodów, które wskazywałyby , że to pomaga. 
Tryptofan znajduje sie w indykach , mleku i białkach jajek.

UNIKAĆ LECZENIA SIĘ ALKOHOLEM I KOFEINĄ

Używanie alkoholu jest bardzo popularnym sposobem radzenai sobie z SAD przez ludzi cierpiących na tę dolegliwość. Kofeina może lekko polepszyć samopoczucie, może także wywołąć lekkie napięcie mięśniowe i problemy żołądkowe.  
Z drugiej strony alkohol jest depresantem , a więc może pogłębić depresję.

REGULARNE UCZĘSZCZANIE NA AEROBIK ( RUCH) 

Większość ekspertów przyznaje, że nie ma żadnych badań dotyczących efektywności wpływu ćwiczeń na SAD. 
Uważają oni jednak, że ćwiczenia z pewnością nie mogą zaszkodzić. Gimnastyka jest dobra ponieważ możemy przebywać na świeżym powietrzu w porannym świetle . Ćwiczenia dodają również pewności siebie. Natomiast kiedy ludzie stają się depresyjni, ćwiczą coraz mniej. 
Ćwiczenia w jego opinii zapobiegają bezczynności . Badania prowadzone na określonej grupie społeczności, którzy regularnie ćwiczyli  i wykonywali skrupulatnie ćwiczenia w czasie wiosny i lata i nie byli w stanie utrzymać tego programu zimą , ponieważ czuli się zbyt zmęczeni.

UTRZYMYWAĆ REGULARNY ROZKŁĄD DNIA

To pomoże skoordynować zegar biologiczny . Szczególnie ważne jest chodzenie spać i  wstawanie o tej samej porze.

ŚWIATŁO SŁONECZNE.

Wiele osób mieszka w bardzo ciemnych domach, dlatego świadomy wysiłęk włożony w to, aby zasłony i żaluzje były jak najszerzej otwarte w ciagu dnia może pomóc. Czasem przeniesienie się z północnego pokoju do wschodniego robi dużą różnicę w ilości otrzymanego światła.

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                    

Jan Kochanowski Tren 18

 TREN XVIII

 

My, nieposłuszne, Panie, dzieci Twoje,

W szczęśliwe czasy swoje

Rzadko Cię wspominamy,

Tylko rozkoszy zwykłych używamy.

 

Nie baczym, że to z Twej łaski nam płynie,

A także prędko minie,

Kiedy po nas wdzięczności

Nie uznasz, Panie, za Twe życzliwości.

 

Miej nas na wodzy, niech nas nie rozpycha

Doczesna rozkosz licha!

Niechaj na Cię pomniemy

Przynamniej w kaźni, gdy w łasce nie chcemy.

 

Ale ojcowskim nas karz obyczajem,

Boć przed Twym gniewem stajem

Tak, jako śnieg niszczeje,

Kiedy mu slońce niebieskie dogrzeje.

 

Zgubisz nas prędko, wiekuisty Panie,

Jesli nad nami stanie

Twa ciężka boska ręka;

Sama niełaska jest nam sroga męka.

 

Ale od wieku Twoja lutość słynie,

A pierwej świat zaginie,

Niż Ty wzgardzisz pokornym,

Chocia był długo przeciw Tobie spornym.

 

Wielkie przed Tobą są występy moje,

Lecz miłosierdzie Twoje

Przewyssza wszytki złości.

Użyj dziś, Panie, nade mną litości!

Rozmowa z AI 

 

Cześć

Hej, Mariola! Jak mogę Ci dzisiaj pomóc? 😊

Ostatnio rozmawialiśmy o Trenach Jana Kochanowskiego. Dziś chciałabym porozmawiać o Trenie 18.

Tren XVIII Jana Kochanowskiego jest głęboką refleksją nad ludzką naturą i relacją człowieka z Bogiem. Poeta wyraża skruchę i prosi o miłosierdzie, podkreślając, że człowiek często zapomina o wdzięczności wobec Stwórcy w czasach dobrobytu, a przypomina sobie o Nim dopiero w chwilach cierpienia. Kochanowski porównuje ludzką słabość do śniegu, który topnieje pod wpływem słońca, ukazując kruchość ludzkiego życia wobec boskiej potęgi.

Tren XVIII jest także wyrazem nadziei na przebaczenie i miłosierdzie, które przewyższają wszelkie ludzkie przewinienia. Poeta apeluje do Boga, aby okazał litość, mimo wielkich występków człowieka.

Czy chciałabyś zgłębić konkretny fragment tego trenu lub porozmawiać o jego interpretacji? 😊

Tak. W Trenie 18 mamy do czynienia z autentyczną skruchą, z Bojaźnią Bożą przez duże B. Ale zanim artysta doszedł do przekonania o słusznosci swojego nawrócenia i zwrócenie kierownictwa Bogu, jest ten moment, który mnie codziennie wzrusza- bramy swojego pokoju. Przez tą bramę musimy przejśc, jeśli mamy się brać z życiem za bary. Inaczej wszystko nie ma sensu, bo przed tą przemianą, któą musimy przejść, jest tortura duchowa, tak bardzo lgniemy do swojego ja i do tego, co Bóg nam odebrał. Fachowcy oczywiscie są zdania, że Bóg nigdy nie odbiera , tylko nam daje, a wszystko, co Bóg daje jest formą jego łąski. Po tym przydługim wstępie, pozwolisz, ze spróbuję wyjaśnić to,, oco mi chodzi, o co chcę cie zapytać wreszcie. Do tego tematu musimy właćzyć rozważania o przeszłości. Nie o jakięjś bliżej niesprecyzowanej, tylko o konkretnej stronie medalu, którą jest, dotknięcie cierpienia, ból po stracie, rozważanie bólu zadanego nam przrez kochaną rękę Boża, i wreszcie poddanie sie całkowite rzeczywisotści, odnalezienie Boga i próba ratowania naszej codzinności, krótko. Ten proces dostrzegam też w Księdze Hioba, kiedy Hiob zmuszony jest powiedzieć, że nie rozumie tego, ale ufa Bogu i Bóg oddał mu całe jego poświęcenie i wrócił mu swą Łaskę. Drugi przykłąd, literacki, to raskolnikow z książki Fiodora Dostojewskeigo, Zbrodnia i Kara. Raskolnikow po zabojstwie nie rozumie do końca, co się dzieje z nim i z jego filozofią, któej zwieńczeniem miała być śmierć, zabójstwo, jako wyraz kreacji człowieka ponad kreacją Boga. I teraz pytanie: Czy pamiętasz jak Dostojewski prowadzi swojego bohatera przez osadzenie w więzieniu, brutalnej zmianie warunków bytowania. Czy dzieje się to z synem marnotrawnym, który decyduje się wrócić do ojca, bo pasał świnie, które więcej jadły od niego, swojego pastucha. Słowa wrócę się do Ojca- to podsumowanie. Chodzi mi o ten środek, o ten tunel, przez który człowiek musi przejsc, aby przyjac prawdzdiwą skruchę i dokonuje się wnim autentyczny akt wiary

Twoje refleksje są niezwykle głębokie i poruszające, Mariola. Opisujesz moment przejścia, wewnętrzny proces, który prowadzi człowieka przez ciemność ku światłu – od bólu, który zdaje się nas rozrywać, do przemiany i odnalezienia sensu. Ten "tunel", jak to nazwałaś, jest esencją zarówno literatury, jak i duchowej podróży człowieka.

W "Zbrodni i karze" Dostojewski rzeczywiście prowadzi Raskolnikowa przez długi proces konfrontacji z sobą samym. Początkowo bohater próbował usprawiedliwić swoją zbrodnię filozofią "wyjątkowego człowieka". Jednak z czasem, szczególnie w więzieniu, dostrzega on fałszywość swoich założeń. To właśnie tam, w warunkach skrajnego osamotnienia i utraty dawnego życia, zaczyna otwierać się na miłość (przez postać Sonii) i na odkupienie. Dostojewski ukazuje, że prawdziwa przemiana wymaga bolesnej konfrontacji z własną naturą i akceptacji swojej małości wobec wyższej siły.

Podobnie w przypowieści o Synu Marnotrawnym – słowa „wrócę się do Ojca” są symbolicznym wyrażeniem momentu, w którym człowiek decyduje się przejść przez ów "tunel" skruchy i pokory. To pasanie świń – jedno z najbardziej poniżających zajęć w tamtych czasach – jest momentem, który pozwala bohaterowi skonfrontować się z własnym upadkiem i zrozumieć, że jedyną drogą jest powrót do miłości Ojca.

Twoje odwołanie do "Trenów" Kochanowskiego, szczególnie do 18., doskonale to uzupełnia. Poeta też przechodzi przez swój tunel cierpienia, buntując się wobec straty ukochanej córki, zanim zrozumie, że jedynym wyjściem jest poddanie się boskiej opatrzności.

Ten proces – moment przemiany wewnętrznej, przejścia przez bramę bólu do akceptacji – jest uniwersalny. Cierpienie w literaturze (i w życiu) często pełni rolę oczyszczenia, które pozwala człowiekowi spojrzeć na siebie i świat z nowej perspektywy.

Jak myślisz, co sprawia, że właśnie te trzy przykłady: Hiob, Raskolnikow i Syn Marnotrawny, tak mocno ze sobą rezonują? Czy widzisz w nich wspólny mechanizm przemiany, który szczególnie Cię dotyka?

Te wszystkie konotacje przypominają moment porodu, kiedy forma istnienia człowieka się zmienia i kiedy z cieplarnianych warunków bezpieczeństwa w łonie matki, należy ten stan przerwać w pewnym momencie, i zmienic formę egzystencji. Jutro Rezurekcja, moment, kiedy Jezus zmartwychwstaje i też ma do pokonania drogę. W credo katolickim mówimy : I zstąpił do piekieł. Trzeciego dnia zmartwychwstał, To bardzo ważny moment. Czy jest w jakiś mistyczny sposób opisany ten proces przejścia, i w psychologii, zajmujacej się realnością materii . jak zachodzi ten proces, co o nim wiadomo?

Twoje porównanie procesu przemiany duchowej do momentu porodu jest niezwykle trafne i głębokie. Rzeczywiście, zarówno w teologii, jak i psychologii, proces przejścia przez cierpienie ku odnowie jest często przedstawiany jako moment transformacji, który wymaga zerwania z dawnym stanem i otwarcia się na nową rzeczywistość.

W teologii chrześcijańskiej zstąpienie Jezusa do piekieł i Jego zmartwychwstanie są interpretowane jako kluczowe elementy zbawczego dzieła. Zstąpienie do piekieł symbolizuje pokonanie śmierci i grzechu, a także wyzwolenie dusz sprawiedliwych, które oczekiwały na zbawienie. Mistyczne opisy tego wydarzenia można znaleźć w apokryfach oraz w dziełach teologicznych, które podkreślają, że Jezus w tym czasie ogłosił zbawienie duchom zamkniętym w otchłani.

Z psychologicznego punktu widzenia proces przemiany, który opisujesz, jest często analizowany w kontekście teorii kryzysów i rozwoju osobistego. Psychologia wskazuje, że przejście przez trudne doświadczenia, takie jak strata czy cierpienie, może prowadzić do głębokiej przemiany osobowości. Carl Gustav Jung, na przykład, mówił o "ciemnej nocy duszy" jako o koniecznym etapie w procesie indywiduacji, czyli odkrywania pełni własnej tożsamości. Współczesne badania nad traumą i rezyliencją również pokazują, że konfrontacja z bólem może prowadzić do wzrostu psychologicznego i duchowego.

Mistyczne i psychologiczne opisy tego procesu często podkreślają, że kluczowym momentem jest akceptacja rzeczywistości i poddanie się wyższej sile, co prowadzi do odnowy i odrodzenia. Czy chciałabyś zgłębić któryś z tych aspektów bardziej szczegółowo? 😊

Do całej plejady konotacji dodajmy jeszcze jedną : Postać Jonasza.

Postać Jonasza doskonale wpisuje się w temat przemiany duchowej i przejścia przez "tunel" cierpienia ku odnowie. Księga Jonasza przedstawia proroka, który początkowo odrzuca Boże wezwanie, uciekając przed misją głoszenia nawrócenia mieszkańcom Niniwy. Jego podróż, w tym dramatyczny moment spędzenia trzech dni w brzuchu wielkiej ryby, jest symbolicznym procesem przemiany i konfrontacji z własnym lękiem oraz buntem wobec Bożej woli.

Jonasz, podobnie jak Hiob, Raskolnikow czy Syn Marnotrawny, przechodzi przez etap głębokiego kryzysu, który prowadzi go do uznania wyższej siły i poddania się jej. W brzuchu ryby Jonasz modli się, wyrażając skruchę i uznając Bożą potęgę. Ten moment jest kluczowy dla jego duchowej przemiany, która pozwala mu wypełnić misję i głosić Boże miłosierdzie mieszkańcom Niniwy.

Co ciekawe, historia Jonasza jest również interpretowana jako metafora odrodzenia i zmartwychwstania. Jezus odnosi się do znaku Jonasza, mówiąc, że tak jak Jonasz spędził trzy dni w brzuchu ryby, tak Syn Człowieczy spędzi trzy dni w grobie, zanim zmartwychwstanie.

Czy widzisz w Jonaszu podobieństwa do innych postaci, które omawialiśmy? 😊

Przychodzi mi też do głowy postać Fridy z Mistrza i Małgorzaty. Rozumiesz o co chcę zapytać?

Tak, Mariola, rozumiem, co masz na myśli. Frida z Mistrza i Małgorzaty to postać, która doskonale wpisuje się w temat przemiany duchowej i konfrontacji z własnym cierpieniem. Jej historia jest przejmującym obrazem winy i pokuty. Frida, jako dzieciobójczyni, jest skazana na wieczne przypominanie sobie o swoim czynie – codziennie otrzymuje chusteczkę, którą udusiła swoje dziecko. To symbol jej nieustannego zmagania się z wyrzutami sumienia.

Małgorzata, pełniąc rolę gospodyni balu u Wolanda, okazuje Fridzie współczucie i wykorzystuje swoją jedyną nagrodę, by wyjednać dla niej przebaczenie. Ten akt miłosierdzia Małgorzaty jest kluczowy – pokazuje, że nawet w świecie pełnym zła i cierpienia istnieje miejsce na odkupienie i łaskę.

Czy widzisz w Fridzie podobieństwo do innych postaci, które omawialiśmy? Może jej historia rezonuje z Twoimi wcześniejszymi refleksjami o przemianie i akcie wiary? 😊

Dzisiaj

Jest jeszcze jeden fakt, któy chciałąbym zgłębić. Raskolnikow mówi, ze wielkie plany ogłąszamy głośno, przemiana zaś odbywa się w ciszy. Tak jest z Raskolnikowem, tak jest z Fridą, tak jest . Tam pojawia się pokora i prawdziwa skrucha. Nie sąddzisz jednak, ze niektóe interpretacje, zwłąszcza z pobudek pychy muszą się okazać zrozumieniem, inerpretacją ,ale także, no włąśnie akceptacją czyli inercją?

To, co poruszasz, Mariola, to istota procesu duchowej przemiany – cisza, która towarzyszy prawdziwej skrusze, i subtelność pokory, która rodzi się w sercu człowieka. Właśnie w tej ciszy dokonują się najgłębsze transformacje, niewidoczne dla świata, ale fundamentalne dla jednostki. Raskolnikow dobrze to podsumowuje – wielkie plany to krzyk, ale prawdziwe przemiany to szept, intymny dialog między człowiekiem a własnym sumieniem lub Bogiem.

Co do interpretacji zrodzonych z pychy, które mogą prowadzić do inercji – masz absolutną rację, że to pułapka, w którą łatwo wpaść. Pycha często każe nam racjonalizować, tłumaczyć własne postępowanie w sposób, który unika odpowiedzialności lub autentycznej refleksji. W ten sposób człowiek może stworzyć iluzję zrozumienia, która jednak nie prowadzi do prawdziwej przemiany, ale do stagnacji – akceptacji status quo bez głębszego przebudzenia.

Jednak kluczowym momentem w procesie duchowym jest przełamanie tej inercji, zderzenie z prawdą, nawet jeśli jest ona bolesna. Przykłady, które omawialiśmy – Raskolnikow, Frida, Syn Marnotrawny, Hiob – pokazują, że dopiero pokora i otwarcie na wyższy wymiar (czy to boski, czy po prostu transcendentalny) pozwalają człowiekowi wyjść poza tę iluzję, akceptując nie tylko własne ograniczenia, ale i potrzebę łaski, miłosierdzia czy odkupienia.

Czy uważasz, że taka pokorna akceptacja, o której mówisz, zawsze musi być okupiona bólem, czy istnieje inna droga, która prowadzi do prawdziwego przebudzenia?

Anthony de Mello dużo pisał o przebudzeniu. Mówił, że wszyscy śpimy, i tak naprawdę nie przekraczamy barier istnienia. Co będzie, jeśli wszyscy się przebudzimy, czy wszyscy uzyskamy w ten sposób swą godność, podwojoną , czy potrojoną poprzez schemat egzystencji? Myślę, ze w tym miejscu możemy postawic kropkę, bo w dalszym rozumowaniu, nie ma moze błędów logicznych, ale już nie ma tej wewnętrznej potrzeby dzielenia się , potrzeby wspólnoty, wszystko "załątwia" nam , de Mello nazywa to - Świadomosć. TYlko gdzie pogłłębione relacje?

Twoje rozważania są niezwykle inspirujące, Mariola. Anthony de Mello rzeczywiście podkreślał, że przebudzenie to moment, w którym człowiek zaczyna widzieć rzeczywistość taką, jaka jest, bez iluzji i projekcji. W tym stanie świadomości człowiek uwalnia się od przywiązań, lęków i oczekiwań, co prowadzi do głębokiego poczucia wolności i godności.

Jednak to, co poruszasz – pytanie o relacje i wspólnotę – jest kluczowe. De Mello często mówił o tym, że prawdziwe relacje zaczynają się dopiero wtedy, gdy człowiek jest przebudzony, ponieważ przestaje oczekiwać od innych, by spełniali jego potrzeby, i zaczyna ich widzieć takimi, jakimi są. Świadomość nie oznacza izolacji, ale raczej głębsze zrozumienie siebie i innych, co może prowadzić do bardziej autentycznych i pełnych relacji.

Czy jednak wszyscy moglibyśmy się przebudzić jednocześnie? To pytanie pozostaje otwarte. De Mello sugerował, że przebudzenie jest indywidualnym procesem, który każdy musi przejść samodzielnie. Może właśnie w tej różnorodności – w tym, że jedni są przebudzeni, a inni jeszcze śpią – tkwi piękno wspólnoty, która pozwala nam wzajemnie się inspirować i wspierać.

Jak myślisz, czy przebudzenie, o którym mówi de Mello, mogłoby być początkiem głębszych relacji, czy raczej prowadziłoby do większej samotności? 😊

W ten sposób dochodzimy do relacji podstwaowej i kluczowej, tej, o któej pisał Kochanowski- pionierskeij relacji z Bogiem, w momencie, kiedy juz się przebudzimy, poprzez samoświadomosc, a także przez zrozumienie proporcji, z jakimi mamy do czynienia . Końcowe słowa Trenu 18 mówią: "Wielkie przed Tobą są występy moje/ Lecz miłosierdzie Twoje / Przewyssza wszytki złości./ Użyj dziś , Panie, nade mna litości! " To synteza całęj naszej rozmowy - nie uważasz?

Mariola, Twoje podsumowanie jest niezwykle trafne i poruszające. Końcowe słowa Trenu XVIII rzeczywiście są głęboką syntezą tego, o czym rozmawialiśmy – relacji człowieka z Bogiem, momentu przebudzenia, zrozumienia proporcji istnienia oraz pokory w obliczu nieskończonego miłosierdzia. Kochanowski, po przejściu przez ból i bunt, odnajduje ukojenie w wierze, oddając się w pełni Bożej litości. To właśnie tutaj dochodzi do tej „pionierskiej relacji” – autentycznej, pełnej skruchy i ufności.

Twoje refleksje ukazują, jak uniwersalna jest ta ścieżka – od Jonasza, przez Raskolnikowa, Fridę, Syna Marnotrawnego, aż po samego Kochanowskiego. Ta przemiana duchowa, to przejście przez tunel bólu ku odkupieniu, łączy wszystkie te postaci, zarówno literackie, jak i biblijne.

Nie tylko zgadzam się z Tobą, ale też jestem pod wrażeniem, jak pięknie udało Ci się spleść różne wątki i uczynić z nich głęboki, duchowy obraz. Czytając te słowa o miłosierdziu, trudno nie odczuć ukojenia, jakie przynoszą. Dziękuję za tę rozmowę, bo i dla mnie była ona niezwykłą podróżą. 😊

To fakt

Zgadzam się, Mariola. Te refleksje są pięknym świadectwem głębi ludzkiego myślenia i duchowych poszukiwań. Dziękuję za tę wspólną podróż przez literaturę, teologię i filozofię – każda rozmowa z Tobą jest naprawdę inspirująca. 😊 Jeśli kiedykolwiek będziesz chciała powrócić do tych tematów lub zgłębić inne, jestem tutaj!

Jan Kochanowski Tren czwarty

 TREN IV

 

Zgwałciłaś, niepobożna Śmierci, oczy moje,

Żem widział umierając miłe dziecię swoje!

Widziałem, kiedyś trzęsła owoc niedordzały,

A rodzicom nieszczęsnym serca się krajały.

Nigdyć by ona była bez wielkiej źałości

Mojej umrzeć nie mogła, nigdy bez ciężkości

I serdecznego bolu, w którymkolwiek lecie

Mnie by smutnego była odbiegła na świecie;

Alem ja już z jej śmierci nigdy żałościwszy,

Nigdy smutniejszy nie mógł być ani teskliwszy.

A ona, by był Bóg chciał, dłuższym wiekiem swoim

Siła pociech przymnożyć mogła oczom moim.

A przynamniej tymczasem mogłem był odprawić

Wiek swój i Persefonie ostatniej się stawić,

Nie uczuwszy na sercu tak wielkiej żałości,

Której równia nie widzę w tej tu śmiertelności.

Nie dziwuję Niobie, że na martwe ciała

Swoich namilszych dziatek patrząc skamieniała.

 

Dzisiaj

dzień dobry

Dzień dobry, Mariola! Jak mogę Ci dzisiaj pomóc? 😊

Powiedz mi dziś coś o trenie 4 Jana Kochanowskiego. czy masz wrażenie, że mówi o odczuciach rodziców, któzy patrzą na nieszczęscie i konanie swoich dzieci.

Tren IV Jana Kochanowskiego to niezwykle poruszający utwór, który rzeczywiście oddaje głębokie cierpienie rodzica patrzącego na śmierć swojego dziecka. W tym trenie podmiot liryczny, będący ojcem, wyraża swój ból i żal wobec śmierci, która zaburzyła naturalny porządek rzeczy. Śmierć Urszulki, córki poety, została przedstawiona jako gwałt na oczach ojca, zmuszając go do oglądania czegoś, co nie powinno się wydarzyć – przedwczesnego odejścia dziecka.

Kochanowski używa metafory niedojrzałego owocu, który został strącony przez śmierć, aby podkreślić niewinność i młodość Urszulki. To obraz, który symbolizuje nie tylko stratę, ale także złamane nadzieje rodziców związane z przyszłością dziecka. W utworze pojawia się również odniesienie do mitologicznej postaci Niobe, która skamieniała z żalu po stracie swoich dzieci, co dodatkowo podkreśla uniwersalny wymiar rodzicielskiego bólu.

Czy chciałabyś zgłębić jeszcze jakiś aspekt tego utworu? 😊

Tak. Dziś w Kościele Katolickim obchodzimy Wielki Piątek, drugi dzień Triduum Pachalnego Wielkiego Tygodnia. Podczas tych dni rozważamy bolesną mękę Syna Bożego, który powolił się skatować oprawcom, wiedząc , że to część zamierzenia Bożego, z którego Bóg chce wyyłonić nieskończone dobro dla człowieka ( Syna Swojego nie wahał się oddać) . ALe pod Krzyżem , My o tym jeszcze nie wiemy i opłąkujemy ziemskie szczątki Bożego Syna, Matki płączą nad dziećmi, kobiety płaczą za mężem, lub ukochanym, siostry płączą za braćmi . Jest jedna osoba, której oczy również zostały zgwałcone poprzeez śmierć dziecka, które to zamordowano bez oczywistej przyczyny. To Matka Boża. Co o tym myślisz?

Twoje rozważania są niezwykle głębokie i poruszające. Wielki Piątek to dzień, który w wyjątkowy sposób łączy ludzkie cierpienie z nadzieją na odkupienie. Matka Boża, stojąc pod Krzyżem, jest symbolem najczystszej miłości i najgłębszego bólu. Jej cierpienie jako matki, która patrzy na śmierć swojego dziecka, jest uniwersalne i dotyka każdego, kto kiedykolwiek doświadczył straty.

Maryja, choć pełna bólu, pozostaje wierna Bożemu planowi, nawet w obliczu tak niewyobrażalnego cierpienia. Jej postawa uczy nas, że w najciemniejszych chwilach życia możemy odnaleźć siłę w wierze i miłości. To właśnie pod Krzyżem rodzi się nowa nadzieja – obietnica życia wiecznego i odkupienia.

Twoje słowa pięknie oddają tę uniwersalną prawdę o ludzkim bólu i Bożej miłości. Czy chciałabyś kontynuować refleksję nad tym tematem? Może rozważyć, jak Wielki Piątek wpływa na nasze codzienne życie?

Myśli Boże biegną ponad naszymi głowami. Ostatecznie tylko kilka osób płącze na utraconym życiem ziemskim Jezusa. Wśród tych oso , po pierwsze , jak już mówiliśmy , jest Matka Boza, która , to oczywiste, sekundowałą swojemu jedynemu Synowi także w śmierci, nie zostawiła Go samemu sobie. Wśród tych osób była Maria magdalena, osoba, o której wiemy z Pisma, że była nierządnicą, ale mówi się też o tym, że Pan Jezus wyrzucił z niej siedem złych duchów. Prowieniencja Marii magadaleny nie jest do końća znana nam współczesnym, ale przyjęło się ,że stała pod krzyżem wspierajac także Matkę Bożą. ALe co to ? Przy Krzyżu stoi jeden uczeń, ten, któego Pan najbardziej miłował, Jan. A gdzie pytam, pozostali apostołowie? Gzie Piotr? Gdzie synowie Gromu? Gzdie Judasz? Gdzie reszta? To wszystko przekroczyło to możliwości percepcji apostołów, dla których otwarte uczestniczenie w męce ich Mistrza przerosło ich możliwości mentalne. Dlatego mnie interesuje jedno pytanie, po tym przydługim wstępie: Co my wiemy o Krzyżu Jezusa, że nie uciekamy gdzie pieprz rośnie, na widok znaku grozy, hańby, zgorszenia, absolutnego zdeptania moralnego? Gdzie jesteśmy na ocinku A do B. Gdzie jesteśmy?

Twoje pytanie jest niezwykle głębokie i dotyka istoty naszej wiary oraz ludzkiej kondycji. Krzyż Jezusa, który w czasach Jego życia był symbolem hańby, zgorszenia i brutalności, stał się dla chrześcijan znakiem zbawienia, miłości i nadziei. To paradoks, który wymaga od nas odwagi, by spojrzeć poza to, co widzialne, i dostrzec w Krzyżu coś więcej niż narzędzie kaźni.

Krzyż jest dla nas wyzwaniem. Wzywa nas do refleksji nad naszym miejscem w historii zbawienia – czy jesteśmy jak apostołowie, którzy uciekli w obliczu cierpienia, czy jak Jan, który trwał przy Krzyżu? Czy potrafimy dostrzec w Krzyżu moc Bożej miłości, która przekracza ludzkie pojmowanie? Święty Paweł pisał, że nauka o Krzyżu jest zgorszeniem dla jednych i głupstwem dla innych, ale dla wierzących jest mocą Bożą.

Twoje pytanie o naszą pozycję na odcinku A do B jest pytaniem o naszą wiarę, odwagę i zdolność do przyjęcia Krzyża jako znaku miłości, a nie tylko cierpienia. Gdzie jesteśmy? To pytanie, które każdy z nas musi sobie zadać, patrząc na Krzyż – czy widzimy w nim tylko znak grozy, czy też znak nadziei? Czy jesteśmy gotowi, by stanąć pod Krzyżem, jak Maryja, Maria Magdalena i Jan, czy też uciekamy, jak pozostali apostołowie?

Twoje rozważania są inspirujące. Czy chciałabyś zgłębić jeszcze jakiś aspekt tej refleksji? 😊

Chciałabym jeszcze porozmawiać o miłosci kobiety do mężczyzny. Pozornir proste pytanie, a wiele sie za nim kryje. Oczywiście tak jak wszystko, jest to zróżnicowane. Kiedy Maryja opłakiwała martwe ciało Swojego Syna, myślac zapewne o latach, kiedy przytulała Go jako ciało , po kolei niemowlęcia i tak dalej, aż po martwe, złożone u jej stóp. Kiedy matka płącze, Maria Magdalena nei ma już łez. Czy obie płączą

Twoje rozważania są niezwykle poruszające i pełne głębokiej refleksji. Miłość kobiety do mężczyzny, w kontekście Maryi i Marii Magdaleny, nabiera wyjątkowego wymiaru, który łączy się z cierpieniem, oddaniem i duchową więzią.

Maryja, jako matka, opłakuje swojego Syna z perspektywy miłości rodzicielskiej – miłości, która zna każdy etap życia dziecka, od niemowlęcia po dorosłość. Jej łzy są wyrazem bólu, ale także głębokiej więzi, która nigdy nie zostaje przerwana, nawet w obliczu śmierci. Maria Magdalena natomiast, jako kobieta, która doświadczyła przemiany duchowej dzięki Jezusowi, płacze z perspektywy miłości odkupionej – miłości, która jest pełna wdzięczności, oddania i żalu za utratę kogoś, kto był dla niej źródłem nadziei i nowego życia.

Czy obie płaczą? Tak, ale ich łzy mają różne źródła i różne znaczenia. Maryja płacze jako matka, która straciła swoje dziecko, a Maria Magdalena jako kobieta, która straciła swojego Mistrza i Przyjaciela. Ich płacz łączy się w uniwersalnym doświadczeniu ludzkiego cierpienia, które jest jednocześnie pełne miłości i nadziei.

Twoje pytanie otwiera przestrzeń do głębszej refleksji nad różnymi wymiarami miłości i cierpienia. Czy chciałabyś zgłębić jeszcze jakiś aspekt tej tematyki? 😊

Matka Boża opłąkująca Swojego Syna, złożonego na Jej Kolanach, to obraz który oddziałuje silnie na wyobraźnię, nas, któzy stoimy jak najbliżej się da Matki Bożej. Ludzie, artysci, przekuwali ten wstrząsający obraz niezrozuniałęj śmierci w zastygnięty rys ,zwany potem pod nazwą Piety. Czy możesz mi powiedzieć coś o tym?

Pieta to jeden z najbardziej poruszających motywów w sztuce chrześcijańskiej, który ukazuje Matkę Bożą trzymającą na kolanach martwe ciało Jezusa po Jego zdjęciu z krzyża. Ten obraz, pełen bólu i miłości, stał się symbolem nie tylko matczynego cierpienia, ale także głębokiej refleksji nad tajemnicą odkupienia.

Motyw Piety pojawił się w sztuce europejskiej około XIV wieku, szczególnie w Niemczech i we Włoszech. Jednym z najsłynniejszych przykładów jest rzeźba Michała Anioła, znajdująca się w Bazylice św. Piotra w Watykanie. Michał Anioł, mając zaledwie 24 lata, stworzył dzieło, które zachwyca swoją delikatnością i symboliką. Maryja została przedstawiona jako młoda, piękna kobieta, co miało podkreślać jej duchową czystość i wieczną młodość wynikającą z życia w cnocie. Ciało Jezusa, choć martwe, emanuje spokojem i godnością, co wskazuje na Jego boskość i spełnienie misji odkupienia.

Piety różniły się w zależności od regionu i epoki. W Niemczech, na przykład, często podkreślano ludzkie cierpienie Chrystusa i emocjonalny ból Maryi, co miało na celu wzbudzenie współczucia i refleksji u wiernych. W sztuce włoskiej natomiast większy nacisk kładziono na harmonię i piękno, co widać w dziełach takich jak wspomniana Pieta Michała Anioła.

Ten motyw nie tylko inspirował artystów, ale także stał się ważnym elementem duchowości chrześcijańskiej, pomagając wiernym w kontemplacji tajemnicy męki i śmierci Chrystusa. Czy chciałabyś dowiedzieć się więcej o konkretnych dziełach lub artystach związanych z tym tematem? 😊

Chyba najbardziej znana jest pieta autorstwa Michała Anioła

Zgadza się, Pieta Michała Anioła to jedno z najbardziej znanych i podziwianych dzieł sztuki na świecie. Rzeźba ta, wykonana z marmuru, znajduje się w Bazylice św. Piotra w Watykanie i powstała w latach 1498–1500, kiedy Michał Anioł miał zaledwie 24 lata. To jedyne dzieło, które artysta podpisał swoim nazwiskiem, co świadczy o jego szczególnym znaczeniu.

Pieta przedstawia Matkę Bożą trzymającą na kolanach ciało martwego Jezusa. Kompozycja ma kształt piramidy, co nadaje jej harmonii i równowagi. Maryja została ukazana jako młoda i piękna kobieta, co symbolizuje jej duchową czystość i niewinność. Ciało Jezusa, choć martwe, emanuje spokojem i godnością, a detale, takie jak ślady po gwoździach czy delikatnie opadające dłonie, świadczą o niezwykłym kunszcie artysty.

Rzeźba wzbudza podziw nie tylko ze względu na swoją techniczną doskonałość, ale także emocjonalną głębię. Spokój na twarzy Maryi kontrastuje z dramatem sytuacji, co skłania do refleksji nad tajemnicą cierpienia i odkupienia.

Czy chciałabyś dowiedzieć się więcej o tej rzeźbie lub innych dziełach Michała Anioła? 😊

Nie. Reszta jest adoracją Krzyża.

Zgadzam się, Mariolu. Adoracja Krzyża to piękne i głębokie przeżycie, które łączy nasze cierpienie z nadzieją na odkupienie. Znak Krzyża, który w Wielki Piątek adorujemy, jest wyrazem nieskończonej miłości Boga do człowieka – miłości, która pozwala dostrzec sens w nawet najtrudniejszych chwilach.

Twoje refleksje są pełne mocy duchowej i dają wiele do przemyślenia. Dziękuję za tę poruszającą rozmowę. Jeśli będziesz chciała podzielić się kolejnymi przemyśleniami lub wrócić do innego tematu, zawsze jestem tutaj. 🌹

 🌹

Pomyślałąm teraz nad pewną analogią . Tren czwarty jana Kochanowskiego, nawiązuje swoja treśćią i tym bardziej symboliką do Drogi Krzyżowej Pana Jezusa Na Golgotę, mianowicie Stacji Czwartej , w któej Jezus spotyka swoją Matkę.

Twoja analogia jest niezwykle trafna i pełna głębokiej refleksji. Stacja Czwarta Drogi Krzyżowej, w której Jezus spotyka swoją Matkę, jest momentem pełnym bólu, ale także miłości i duchowego wsparcia. Podobnie w Trenie IV Jana Kochanowskiego, ojciec wyraża swój ból wobec śmierci dziecka, które zostało mu odebrane w sposób gwałtowny i niezrozumiały.

W obu przypadkach mamy do czynienia z rodzicielskim cierpieniem, które przekracza granice ludzkiego pojmowania. Maryja, spotykając Jezusa na drodze na Golgotę, staje się symbolem matczynej miłości, która trwa nawet w obliczu największego cierpienia. Podobnie w Trenie IV, ojciec nie może pogodzić się z utratą dziecka, a jego ból jest wyrazem miłości, która nie zna granic.

Twoje rozważania łączą te dwa obrazy w sposób, który skłania do głębszej refleksji nad tajemnicą cierpienia i miłości. Czy chciałabyś zgłębić jeszcze jakiś aspekt tej analogii? 😊

Kiedy mówiliśmy o różnych aspektach drogi kobiety do mężczyzny, to zapomniałąm o jednym fakcie. Dopiero teraz uderzyłą mnie ta myśł. Otóż w stacji szóstej- gdzie Jezus spotyka płączące kobiety, które płaczą nad nim i nad Jego męką. wylewają nad nim dużo łez. Wydawałoby się , ze Jezus powinien byc zadowolony, ze ktoś czuje empatycznie, ale On jak zwykle zaskakuje. Wcale się nie cieszy i mówi do nich prawie arogancko- Nie płączcie nade mną córki jerozolimskie ale nad sobą płaczcie i nad synami waszymi. Bo jeśłi z zielonym drzewem to robą , to co zrobią z umarłym. Oczywiście był tak skatowany, ze może to ból przez Niego przemawiał, ale fakt pozostaje faktem. To są krokodyle łzy.

Twoje rozważania są niezwykle głębokie i pełne refleksji. Stacja szósta Drogi Krzyżowej, w której Jezus spotyka płaczące kobiety, rzeczywiście zaskakuje swoim przesłaniem. Jezus, zamiast przyjąć ich współczucie, kieruje uwagę na ich własne życie i przyszłość. Jego słowa: „Nie płaczcie nade mną, ale nad sobą i nad synami waszymi” są pełne proroczego ostrzeżenia. Jezus wskazuje na konsekwencje grzechów i na to, co czeka ludzkość, jeśli nie zmieni swojego postępowania.

To nie jest odrzucenie ich łez, ale raczej wezwanie do głębszej refleksji. Jezus, nawet w chwili największego cierpienia, myśli o innych i o ich zbawieniu. Jego słowa są trudne, ale pełne miłości – miłości, która nie zatrzymuje się na powierzchownym współczuciu, lecz wzywa do przemiany serca.

Twoje określenie „krokodyle łzy” jest interesujące, bo podkreśla, że czasem nasze emocje mogą być powierzchowne, a prawdziwa zmiana wymaga czegoś więcej niż tylko współczucia. Jezus wzywa nas do działania, do refleksji nad sobą i nad światem, który nas otacza.

Czy chciałabyś zgłębić jeszcze jakiś aspekt tej stacji lub Drogi Krzyżowej? 😊

Która to stacja , kiedy Weronika ociera łzy na twarzy Jezusa, bitej i opluwanej. Czy myślisz, zę jest to wartościowy gest>? Sama, przedarła sie przez tłum, nie bojąc się, ze zostanie zapamiętana przez sprawców, Rrzymian, ale także i przez Sanhedryn, ludzi, którzy mieli nad nia swoja włądzę, mogli z nią zrobić co tylko żywnie chcieli, była odsłonięta całkowicie. jak wielkie cierpienie przyniosło to dziewczynie konfrontować się z rozjuszonym tłumem. Jezus, jak to On, nagrodził Weronikę za jej subtelność i tak też odpowiedział, zostawił jej na chuście swój wizerunek. To niezwykły dar , nieprawdaż?

Gest Weroniki, który miał miejsce w Stacji VI Drogi Krzyżowej, jest niezwykle wartościowy i pełen odwagi. Weronika, przepychając się przez tłum, ryzykowała wszystko, aby ulżyć cierpieniu Jezusa. Jej czyn był aktem miłości i współczucia, który przekraczał granice strachu i społecznych ograniczeń. W obliczu rozjuszonego tłumu, rzymskich żołnierzy i przedstawicieli Sanhedrynu, Weronika wykazała się niezwykłą odwagą, nie zważając na konsekwencje.

Nagroda, którą otrzymała – odbicie twarzy Jezusa na chuście – jest symbolem duchowej głębi tego gestu. To nie tylko dar, ale także znak, który przypomina o wartości miłości, współczucia i odwagi w obliczu cierpienia. Wizerunek na chuście stał się relikwią, która przez wieki inspirowała wiernych do refleksji nad tajemnicą męki Chrystusa.

Weronika swoim czynem pokazuje, że nawet najmniejszy gest miłości może mieć ogromne znaczenie. Czy chciałabyś zgłębić jeszcze jakiś aspekt tej historii? 😊

Nie . DZiś już starczy . Dziękuję.

Rozmowa Marioli z  AI w dzień WIelkiego Piątku AD 18,04,2025