„The Fisher King” – Opowieść o odkupieniu, szaleństwie i świętym Graalu w sercu Nowego Jorku
Wstęp: Miasto jako mit
Nowy Jork – miasto, które w filmie The Fisher King staje się współczesnym Camelotem, areną duchowej walki, miejscem upadku i odkupienia. Terry Gilliam, reżyser znany z surrealistycznych wizji (Brazil, 12 małp), tym razem sięga po legendę arturiańską, by opowiedzieć historię dwóch mężczyzn – Jacka Lucasa i Parry’ego – których losy splatają się w dramatyczny, a zarazem magiczny sposób. Gilliam nie tylko adaptuje mit o Rannym Królu, ale przenosi go w realia miejskiego chaosu, samotności i medialnego cynizmu.
Fisher King
I. Jack Lucas – upadek współczesnego rycerza
Jack (Jeff Bridges) to radiowy prezenter, który uosabia sukces, arogancję i powierzchowność. Jego głos kształtuje opinie, jego słowa mają moc – i właśnie ta moc staje się przyczyną tragedii. Jeden z jego słuchaczy, zainspirowany pogardliwym komentarzem Jacka, dokonuje masakry w restauracji. Jack traci wszystko: pracę, reputację, poczucie sensu. Zostaje sam z winą, która go paraliżuje.
Gilliam pokazuje, że współczesny „rycerz” nie nosi zbroi – jego mieczem jest mikrofon, a polem bitwy eter. Ale kiedy ten rycerz zawodzi, nie ma już zamku, do którego może wrócić. Jack stacza się w alkoholizm, depresję, izolację. Jego historia to współczesna wersja mitu o Rannym Królu – człowieku, który został zraniony duchowo i nie potrafi się uleczyć.
II. Parry – błazen, prorok, szaleniec
Parry (Robin Williams) to bezdomny, który żyje w świecie fantazji. Wierzy, że musi odnaleźć Świętego Graala, ukrytego gdzieś w nowojorskiej rezydencji. Jego wizje są pełne rycerzy, dam w opałach i Czerwonego Jeźdźca – demona traumy, który nawiedza go w chwilach kryzysu. Parry był kiedyś profesorem literatury, ale po śmierci żony w strzelaninie (tej samej, którą sprowokował Jack), jego umysł się załamał.
Parry to postać tragiczna i komiczna zarazem. Jego szaleństwo jest mechanizmem obronnym, ale też źródłem niezwykłej mądrości. W jego oczach świat nie jest zniszczony – jest pełen magii, jeśli tylko potrafimy ją dostrzec. Gilliam czyni z Parry’ego współczesnego błazna, który – jak w szekspirowskich dramatach – mówi prawdę, której inni nie chcą słyszeć.
III. Graal jako metafora uzdrowienia
Legenda o Świętym Graalu, obecna w tle filmu, nie jest tu tylko literackim odniesieniem. Graal symbolizuje odkupienie, przebaczenie, uzdrowienie. Parry wierzy, że odnalezienie Graala przywróci mu zdrowie psychiczne. Jack, początkowo sceptyczny, zaczyna rozumieć, że jego własne uzdrowienie zależy od pomocy Parry’emu.
W jednej z najbardziej wzruszających scen Jack włamuje się do rezydencji, by zdobyć „Graal” – kielich, który Parry uważa za święty. Ten akt nie jest tylko gestem przyjaźni – to symboliczne przejęcie misji, której Jack wcześniej się wypierał. Graal staje się nie przedmiotem, lecz procesem: drogą do przebaczenia sobie i innym.
IV. Miłość jako siła transformacji
Wątek miłosny między Jackiem a Anne (Mercedes Ruehl) oraz Parry’ego i Lydią (Amanda Plummer) pokazuje, że miłość może być antidotum na samotność i ból. Anne to kobieta silna, lojalna, ale zmęczona emocjonalnym dystansem Jacka. Lydia to introwertyczka, która nie wierzy, że zasługuje na uczucie. Parry, mimo swojej choroby, potrafi ją rozśmieszyć, wzruszyć, otworzyć.
Gilliam nie idealizuje miłości – pokazuje ją jako trudną, pełną lęków i nieporozumień. Ale jednocześnie ukazuje ją jako jedyną siłę zdolną do przemiany. Scena randki Parry’ego i Lydii, pełna niezdarności i uroku, to jeden z najpiękniejszych momentów filmu – przypomnienie, że nawet w chaosie można odnaleźć czułość.
V. Czerwony Jeździec – twarz traumy
Czerwony Jeździec, który nawiedza Parry’ego, to wizualna metafora PTSD, traumy, lęku. Gilliam, mistrz surrealizmu, tworzy postać przerażającą, ognistą, nieuchwytną. Jeździec pojawia się, gdy Parry zbliża się do prawdy o swojej przeszłości – jest strażnikiem bólu, którego Parry nie chce pamiętać.
To właśnie konfrontacja z Jeźdźcem – a więc z własną traumą – staje się kluczowa dla uzdrowienia. Jack, który początkowo nie rozumie Parry’ego, zaczyna dostrzegać, że jego własna trauma jest równie głęboka. Film pokazuje, że tylko poprzez empatię, współczucie i odwagę można stawić czoła demonom przeszłości.
VI. Gilliam jako alchemik obrazu
Terry Gilliam, były członek Monty Pythona, znany z groteskowego stylu, w The Fisher King pokazuje swoją bardziej liryczną stronę. Film jest pełen wizualnych kontrastów: od neonowego zgiełku Nowego Jorku po baśniowe wizje Parry’ego. Sceny są dynamiczne, pełne symboliki, ale nigdy nie tracą emocjonalnej głębi.
Gilliam nie moralizuje – on opowiada. Jego kamera nie ocenia, lecz obserwuje. Dzięki temu The Fisher King nie jest tylko filmem o szaleństwie i odkupieniu – jest poematem o człowieczeństwie, o tym, jak łatwo się zgubić i jak trudno się odnaleźć.
VII. Duchowość bez religii
Choć film nie jest religijny w tradycyjnym sensie, jego przesłanie jest głęboko duchowe. Parry mówi o Graalu, Jack o winie, Anne o lojalności, Lydia o lęku – wszystkie te wątki splatają się w opowieść o duszy, która szuka ukojenia. Gilliam pokazuje, że duchowość może istnieć poza kościołem – w akcie przebaczenia, w uśmiechu, w dotyku.
W świecie, który często promuje sukces, siłę i niezależność, The Fisher King przypomina, że słabość, szaleństwo i potrzeba drugiego człowieka są równie ważne. To film o łasce – tej, którą dajemy innym, i tej, którą musimy przyjąć sami.
Zakończenie: Graal jest w nas
Na końcu tej opowieści nie ma fanfar, nie ma triumfu. Jest cicha przemiana. Jack pomaga Parry’emu, ale to Parry pomaga Jackowi odnaleźć siebie. Graal, którego szukają, nie jest kielichem – jest aktem miłości, gestem przyjaźni, spojrzeniem pełnym zrozumienia.
The Fisher King to film, który nie daje łatwych odpowiedzi. Ale daje coś więcej – przestrzeń do refleksji, do zadania sobie pytania: „Co jest moim Graalem? Kogo muszę uzdrowić, by uzdrowić siebie?”
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)

.jpg)
.jpg)
.jpg)

.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)

.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)


.jpg)
.jpg)
.jpg)